ĐỪNG XEM THƯỜNG CƠN ĐAU THẮT LƯNG Ở NGƯỜI LỚN

ThS.BS.CKII. Đỗ Anh Vũ - Trưởng khoa Ngoại Thần kinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn chia sẻ: Đau thắt lưng là một bệnh rất phổ biến, hơn 80 % người có ít nhất một lần đau thắt lưng trong suốt cuộc đời. Mặc dù đau lưng thường không phải là một vấn đề y tế nghiêm trọng và hầu hết thường tự khỏi, nhưng có thể có 1 số ít gây khó chịu khi cơn đau ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Cùng tìm hiểu nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị bệnh đau lưng qua bài viết sau:

Nguyên nhân đau lưng:

Đau lưng không đặc hiệu: Hầu hết hơn 85% đều các bác sĩ chẩn đoán  gọi là đau thắt lưng "không đặc hiệu", có nghĩa là cơn đau không rõ ràng do một bệnh cụ thể, bất thường hoặc chấn thương nghiêm trọng của cột sống gây ra. Loại đau này thường biểu hiện sự căng một hoặc nhiều cơ ở lưng dưới.

 

Hình 1. Đau lưng thấp ở người lớn tuổi

 

Nguyên nhân tiềm ẩn nghiêm trọng:

• Như nhiễm trùng, khối u cột sống hoặc rối loạn gọi là "hội chứng chùm đuôi ngựa", ngoài đau lưng thì sẽ gây yếu chân và rối loạn chức năng ruột hoặc bàng quang.
• Các nguyên nhân khác bao gồm gãy xương do nén ép đốt sống, trong đó một hoặc nhiều đốt sống bị gãy do loãng xương.

 

Nguyên nhân tiềm ẩn ít nghiêm trọng:

•  Bệnh thoái hóa đĩa đệm.
•  Phồng và thoát vị đĩa đệm: Các đĩa đệm cột sống bị mài mòn quá nhiều có thể dẫn đến phình đĩa đệm, trong đó lớp bao bọc bên ngoài bị yếu đi và đĩa đệm bị lồi ra ngoài đè lên dây thần kinh.
•  Viêm xương khớp.
•  Trượt đốt sống: là tình trạng một trong những đốt sống của cột sống thắt lưng  "trượt" về phía trước so với một đốt sống khác.
•  Hẹp ống sống thắt lưng: Là tình trạng ống sống bị thu hẹp. Điều này thường do gai xương gây ra, có thể xảy ra ở những người lớn tuổi bị thoái hóa.
•  Viêm cột sống dính khớp: Ở những người trẻ tuổi, đau thắt lưng có thể liên quan đến tình trạng viêm được gọi là viêm cột sống dính khớp. Những người bị tình trạng này thường bị cứng lưng vào buổi sáng và cơn đau cải thiện khi hoạt động.
•  Đau lưng nghề nghiệp: Bao gồm tư thế không tốt khi ngồi hoặc đứng tại nơi làm việc, ngồi hoặc đứng trong thời gian dài, lái xe đường dài, nâng không đúng kỹ thuật, nâng thường xuyên và nâng vật quá nặng. 

 

Hình 2. Trượt đốt sống thắt lưng

 

Chẩn đoán đau lưng:

Chẩn đoán xác định dựa vào triệu chứng lâm sàng và các chẩn đoán hình ảnh như:

• Chụp X-quang cột sống thắt lưng: có thể chụp những người có các yếu tố nguy cơ hoặc dấu hiệu của ung thư hoặc gãy chèn ép đốt sống liên quan đến loãng xương.
• CT và MRI cột sống thắt lưng: thường cần thiết để chẩn đoán phồng và thoát vị đĩa đệm hoặc hẹp ống sống. CT và MRI cột sống thắt lưng có thể được khuyến nghị nếu có các yếu tố nguy cơ hoặc dấu hiệu nhiễm trùng hoặc ung thư, nếu phẫu thuật đang được xem xét, hoặc nếu cơn đau thắt lưng kéo dài hơn bốn đến 6 tuần và nguyên nhân không rõ ràng. 

 

Điều trị đau lưng cấp tính và mạn tính:

• Đau lưng cấp tính là cơn đau ngắn, thường kéo dài vài ngày đến vài tuần. Triệu chứng đau có khi đau nhói, đau như dao đâm, có khi đau cơ nhẹ mà người bệnh không vận động cơ thể như bình thường được và không thể đứng thẳng người.
• Nếu cơn đau kéo dài hơn 3 tháng gọi là mãn tính. Đau mãn tính thường trở nặng theo thời gian, khó xác định nguyên nhân nên thường cần bác sĩ chuyên khoa theo dõi và xem xét và lập kế hoạch điều trị phù hợp với tổn thương.

 

Điều trị Đau thắt lưng thấp cấp tính:

•  Duy trì hoạt động: Nếu bạn bị đau dữ dội, bạn có thể cần để lưng nghỉ ngơi trong một ngày hoặc lâu hơn. Bạn có thể thoải mái nhất khi nằm ngửa với một chiếc gối kê dưới đầu gối và kê cao đầu và vai. Khi ngủ, bạn có thể nằm nghiêng với đầu gối trên uốn cong và kê một chiếc gối giữa hai đầu gối.
•  Chườm nóng: Chườm nóng hoặc quấn nóng có thể giúp giảm đau thắt lưng trong vài tuần đầu..
•  Điều chỉnh trong công việc: Người bị đau thắt lưng nên tiếp tục làm việc trong thời gian dài, tránh đứng hoặc ngồi lâu và khuân vác nặng.
•  Thuốc giảm đau:

- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen và naproxen, có thể tốt hơn acetaminophen

- Thuốc giãn cơ: có thể giúp giảm đau lưng, chúng có thể gây buồn ngủ và có lẽ không tốt hơn ibuprofen trong việc giảm đau.

- Thuốc opioid (thuốc có nguồn gốc từ morphin) không được khuyến cáo cho hầu hết những người bị đau lưng.

•  Tập thể dục: Bắt đầu một chương trình tập thể dục mới ngay sau đợt đau thắt lưng mới bị đau thắt lưng sẽ không làm tăng tốc độ hồi phục sau đợt cấp tính.
•  Kéo giãn cột sống: Là một kỹ thuật được sử dụng bởi các chuyên gia nắn khớp xương, nhà vật lý trị liệu, nhà trị liệu xoa bóp để giảm đau lưng.
•  Châm cứu 
•  Xoa bóp: Không có bằng chứng cho thấy xoa bóp có hiệu quả trong điều trị đau thắt lưng cấp tính.
•  Liệu pháp tâm lý 
•  Các phương pháp điều trị khác:

- Tiêm thuốc: Một số bác sĩ lâm sàng khuyên bạn nên tiêm thuốc gây tê cục bộ vào các mô mềm của lưng, mặc dù không rõ liệu những mũi tiêm này có hiệu quả hay không..

- Tiêm thuốc glucocorticoid (steroid) được khuyến cáo cho những người bị đau thắt lưng mãn tính kèm theo đau thần kinh tọa hoặc bệnh rễ. Thuốc tiêm được tiêm vào khoang ngoài màng cứng của tủy sống.

 - Áo nịt ngực và nẹp: Mặc dù các loại quần áo hỗ trợ có thể mặc được có thể giúp giảm hoặc ngăn ngừa đau thắt lưng.

 - Kéo giãn cột sống: Liên quan đến việc sử dụng trọng lượng để căn chỉnh lại hoặc kéo cột sống vào vị trí thẳng hàng.

 - Chuyển sang nệm cứng hơn: Các nghiên cứu nhỏ đã gợi ý rằng sử dụng một tấm nệm cứng hơn thực sự có thể giảm đau hơn.

 - Các phương pháp liên quan đến năng lượng hoặc điện: Các biện pháp can thiệp khác bao gồm siêu âm, liệu pháp giao thoa, tạo bọt sóng ngắn, kích thích dây thần kinh điện qua da và liệu pháp laser cường độ thấp

 

Điều trị đau thắt lưng thấp mãn tính:

Tự chăm sóc: Chườm nóng và thực hiện các động tác kéo giãn nhẹ nhàng cũng có thể hữu ích, cũng như thử các bài tập thư giãn.

Liệu pháp dựa trên vận động: Các bài tập kéo căng, uốn dẻo và mở rộng, tăng cường sức mạnh, thể dục toàn thân hoặc một số kết hợp của các thành phần này.

Tập thể dục có thể giúp tăng tính linh hoạt của lưng và tăng cường các cơ hỗ trợ lưng, chẳng hạn như đi bộ, bơi lội, sử dụng xe đạp cố định tại chỗ và thể dục nhịp điệu.

Một số người nhận thấy các hoạt động tập trung vào tâm trí và cơ thể là có lợi ích như Thái Cực Quyền và yoga...

Các liệu pháp tâm lý và thể chất

Giảm triệu chứng trong thời gian ngắn: một số người nhận thấy rằng một hoặc nhiều cách tiếp cận sau đây giúp giảm đau:

● Kép giãn cột sống

● Châm cứu

● Xoa bóp

● Thuốc giảm đau

 

Phẫu thuật:

Phẫu thuật là cần thiết nếu có bằng chứng hội chứng chùm đuôi ngựa hoặc một tình trạng nghiêm trọng khác ở lưng như khối u tủy sống hoặc nhiễm trùng, hoặc suy nhược nghiêm trọng do hẹp ống sống hoặc chèn ép rễ thần kinh.

Bạn có thể gặp bác sĩ phẫu thuật thần kinh để phẫu thuật nếu bạn có:

● Gia tăng các triệu chứng về rễ thần kinh.

● Mất cảm giác (tê) hoặc các vấn đề về bàng quang và ruột.

● Không cải thiện sau 4-6 tuần điều trị không phẫu thuật, với chứng đau thần kinh tọa dai dẳng nặng và bằng chứng về sự liên quan của rễ thần kinh.

 

Hình 3. Phẫu thuật xấm lấn tối thiểu cố định cột sống

 

Khi nào cần đến gặp bác sĩ: 

Hầu hết thời gian, một đợt đau lưng sẽ tự thuyên giảm và không cần chụp phim hoặc điều trị. Nếu đau thắt lưng là do một tình trạng nghiêm trọng, bạn nên gặp các bác sĩ phẫu thuật thần kinh nếu bạn có:

● Đau lưng mới nếu bạn từ 70 tuổi trở lên.

● Đau không thuyên giảm, kể cả về đêm hoặc khi nằm.

● Yếu một hoặc cả hai chân hoặc có vấn đề với bàng quang, ruột hoặc chức năng tình dục (Đây có thể là dấu hiệu của hội chứng chùm đuôi ngựa)

● Đau lưng kèm theo sốt hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân.

● Đau lưng có tiền sử ung thư, suy giảm hệ thống miễn dịch, loãng xương hoặc sử dụng corticosteroid trong thời gian dài.

● Đau lưng do ngã hoặc do tai nạn, đặc biệt nếu bạn trên 50 tuổi.

● Đau lan xuống cẳng chân, đặc biệt nếu chân bị yếu.

● Đau lưng không thuyên giảm trong vòng 4 tuần.

 

 

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Ngoại thần kinh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị đau thắt lưng tại Bệnh viện.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn