“Bệnh loãng xương”: Các yếu tố rủi ro, biến chứng và cách phòng bệnh

Bước vào độ tuổi trung niên, khối lượng xương giảm xuống dẫn đến xương mỏng manh, giòn, xốp, dễ gãy nên nhiều người đối mặt với nguy cơ của bệnh loãng xương. Vậy các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh loãng xương là gì? Biến chứng của nó ra sao? Và cách phòng bệnh loãng xương như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây!

Các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh loãng xương là gì?

Một số yếu tố có thể làm tăng khả năng bạn sẽ bị loãng xương - bao gồm tuổi tác, chủng tộc, lựa chọn lối sống, và các điều kiện và phương pháp điều trị y tế.

1. Rủi ro không thể thay đổi

Một số yếu tố nguy cơ gây loãng xương nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn, bao gồm:

• Giới tính của bạn: Phụ nữ có nhiều khả năng mắc bệnh loãng xương hơn nam giới.
• Tuổi tác: Càng lớn tuổi, nguy cơ mắc bệnh loãng xương càng cao.
• Cuộc đua: Bạn có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao nhất nếu bạn là người da trắng hoặc gốc Á.
• Lịch sử gia đình: Có cha mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh loãng xương khiến bạn có nguy cơ cao hơn, đặc biệt là nếu mẹ hoặc cha bạn bị gãy xương hông.
• Kích thước khung thân: Đàn ông và phụ nữ có khung cơ thể nhỏ thường có nguy cơ cao hơn vì họ có thể có khối lượng xương ít hơn để rút ra khi có tuổi.

2. Mức độ hoóc môn

Loãng xương là phổ biến hơn ở những người có quá nhiều hoặc quá ít hormone nhất định trong cơ thể. Những ví dụ bao gồm:

• Hormone giới tính: Nồng độ hormone giới tính giảm có xu hướng làm suy yếu xương. Việc giảm nồng độ estrogen ở phụ nữ khi mãn kinh là một trong những yếu tố nguy cơ mạnh nhất gây ra bệnh loãng xương.
• Đàn ông giảm dần nồng độ testosterone khi có tuổi: Phương pháp điều trị ung thư tuyến tiền liệt làm giảm nồng độ testosterone ở nam giới và phương pháp điều trị ung thư vú làm giảm nồng độ estrogen ở phụ nữ có khả năng đẩy nhanh quá trình mất xương.
• Các vấn đề về tuyến giáp: Quá nhiều hormone tuyến giáp có thể gây mất xương. Điều này có thể xảy ra nếu tuyến giáp của bạn hoạt động quá mức hoặc nếu bạn dùng quá nhiều thuốc nội tiết tố tuyến giáp để điều trị tuyến giáp hoạt động kém.
• Các tuyến khác: Loãng xương cũng có liên quan đến tuyến cận giáp và tuyến thượng thận hoạt động quá mức.

3. Yếu tố chế độ ăn uống

Loãng xương có nhiều khả năng xảy ra ở những người có:

• Lượng canxi thấp: Thiếu canxi suốt đời đóng một vai trò trong sự phát triển của bệnh loãng xương. Lượng canxi thấp góp phần làm giảm mật độ xương, mất xương sớm và tăng nguy cơ gãy xương.

• Rối loạn ăn uống: Hạn chế nghiêm trọng lượng thức ăn và thiếu cân làm suy yếu xương ở cả nam và nữ.
• Phẫu thuật đường tiêu hóa: Phẫu thuật để giảm kích thước dạ dày của bạn hoặc để loại bỏ một phần ruột giới hạn diện tích bề mặt có sẵn để hấp thụ chất dinh dưỡng, bao gồm cả canxi. Những phẫu thuật này bao gồm những phẫu thuật để giúp bạn giảm cân và cho các rối loạn tiêu hóa khác.

4. Steroid và các loại thuốc khác

Sử dụng lâu dài các loại thuốc corticosteroid uống hoặc tiêm, chẳng hạn như prednison và cortisone, cản trở quá trình tái tạo xương. Loãng xương cũng có liên quan đến các loại thuốc dùng để chống hoặc ngăn ngừa như co giật, trào ngược dạ dày, ung thư, từ chối cấy ghép.

5. Lựa chọn phong cách sống

Một số thói quen xấu có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương. Những ví dụ bao gồm:

• Lối sống ít vận động: Những người dành nhiều thời gian ngồi có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao hơn những người năng động hơn. Bất kỳ bài tập và hoạt động mang trọng lượng nào thúc đẩy sự cân bằng và tư thế tốt đều có lợi cho xương của bạn, nhưng đi bộ, chạy, nhảy, nhảy và cử tạ có vẻ đặc biệt hữu ích.
• Tiêu thụ rượu quá mức: Tiêu thụ thường xuyên hơn hai đồ uống có cồn mỗi ngày làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương.
• Sử dụng thuốc lá: Vai trò chính xác của thuốc lá trong bệnh loãng xương là không rõ ràng, nhưng nó đã được chứng minh rằng việc sử dụng thuốc lá góp phần làm cho xương yếu.

Các biến chứng của bệnh loãng xương?

Gãy xương, đặc biệt là ở cột sống hoặc hông, là biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh loãng xương. Gãy xương hông thường do ngã và có thể dẫn đến tàn tật và thậm chí tăng nguy cơ tử vong trong năm đầu tiên sau chấn thương.

Trong một số trường hợp, gãy xương cột sống có thể xảy ra ngay cả khi bạn không bị ngã. Xương tạo nên cột sống của bạn (đốt sống) có thể yếu đến mức nhàu nát, có thể dẫn đến đau lưng, mất chiều cao và tư thế gập người về phía trước.

Cách phòng ngừa bệnh loãng xương?

Dinh dưỡng tốt và tập thể dục thường xuyên là điều cần thiết để giữ cho xương của bạn khỏe mạnh trong suốt cuộc đời của bạn.

1. Chất đạm

Protein là một trong những khối xây dựng của xương. Tuy nhiên, có bằng chứng mâu thuẫn về tác động của lượng protein đến mật độ xương.

Hầu hết mọi người nhận được nhiều protein trong chế độ ăn kiêng của họ, nhưng một số thì không. Người ăn chay và người ăn chay có thể nhận đủ protein trong chế độ ăn nếu họ cố tình tìm kiếm các nguồn phù hợp, chẳng hạn như đậu nành, các loại hạt, đậu, hạt cho người ăn chay và ăn chay, và sữa và trứng cho người ăn chay.

Người lớn tuổi có thể ăn ít protein hơn vì nhiều lý do. Nếu bạn nghĩ rằng bạn không nhận đủ protein, hãy hỏi bác sĩ nếu bổ sung là một lựa chọn.

2. Trọng lượng cơ thể

Thiếu cân làm tăng khả năng mất xương và gãy xương. Trọng lượng dư thừa hiện được biết là làm tăng nguy cơ gãy xương ở cánh tay và cổ tay của bạn. Như vậy, duy trì trọng lượng cơ thể phù hợp sẽ tốt cho xương giống như đối với sức khỏe nói chung.

3. Canxi

Cả phụ nữ và nam giới ở tuổi trung niên đều cần trung bình 1.000mg canxi mỗi ngày. Nhu cầu này tăng lên thành 1.500mg đối với phụ nữ thời kỳ mãn kinh và nam giới trên 75 tuổi.

Trên thực tế, phần lớn mọi người đều không được cung cấp đủ lượng canxi cần thiết mỗi ngày. Vì vậy, việc tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu canxi là rất cần thiết. Tại mỗi thời điểm, cơ thể chỉ hấp thụ một lượng canxi nhất định, vì vậy nên chia nhỏ các thực phẩm giàu chất này thành nhiều lần trong ngày.

Các thực phẩm giàu canxi:

+ Sữa và các sản phẩm của sữa như: sữa chua, phomát…

+ Cá, nhất là cá mòi, cá thu.

+ Các loại rau củ hạt: xúp lơ xanh, cải xoăn, củ cải đường, rau xanh đậm, hạt đậu nành.

4. Vitamin D

Vitamin D cho phép cơ thể hấp thụ canxi. Nếu thiếu vitamin D, xương sẽ trở nên giòn và yếu. Có thể bổ sung vitamin D bằng thực phẩm, tuy nhiên, vitamin D có ít trong thực phẩm tự nhiên trừ một vài loại cá biển béo. Trong cơ thể, bình thường dưới da có sẵn các tiền vitamin D. Tắm nắng là một trong những biện pháp hữu hiện cung cấp.

5. Tập thể dục

Tập thể dục có thể giúp bạn xây dựng xương chắc khỏe và làm chậm quá trình mất xương. Giúp tăng cường sự cân bằng và duy trì độ dẻo dai của hệ thống xương, giảm nguy cơ loãng xương và gãy xương ở người lớn tuổi.

Bệnh loãng xương gây nhiều hậu quả nặng nề dẫn đến giảm chất lượng cuộc sống và giảm tuổi thọ. Khi đã bị loãng xương thì chi phí điều trị rất cao, thời gian điều trị kéo dài, thuốc điều trị gây nhiều tác dụng phụ.

Do vậy việc phát hiện sớm và điều trị ngay từ đầu rất có ý nghĩa để phòng bệnh loãng xương và ngăn ngừa gãy xương. Những người đã đến tuổi trưởng thành bị kém phát triển chiều cao, cân nặng dưới 40 kg hoặc giảm trọng lượng nhanh, cơ bắp yếu, người nghiện rượu, thuốc lá… cũng nên kiểm tra định kỳ mật độ của xương.

Nguồn tham khảo:

• Trung tâm truyền thông giáo dục sức khỏe Cao Bằng
• https://www.mayoclinic.org/