Trẻ bị chảy máu cam - Nguyên nhân, cách xử lí và phòng tránh

Thời tiết nắng nóng kéo dài khiến cơ thể tăng nhiệt, gây mất nước, ảnh hưởng đến niêm mạc vùng mũi. Đặc biệt, ở trẻ em khi gặp cảm giác khó chịu trẻ thường dụi, ngoáy mũi khiến cho mạch máu tại vách ngăn mũi vỡ gây chảy máu cam.

 

 

Chảy máu cam là hiện tượng khá phổ biến ở trẻ 2 – 10 tuổi, theo thống kê chảy máu cam ở trẻ em nhiều gấp hai lần so với người lớn. Đa phần các trường hợp chảy máu mũi ở trẻ em sẽ tự khỏi và có thể xử trí tại nhà. Trong trường hợp chảy máu cam ở trẻ nghiêm trọng với tần suất nhiều, cần đưa trẻ đi khám để chẩn đoán và điều trị kịp thời.

 

Xử trí tại nhà như thế nào khi trẻ bị chảy máu cam?

Khi trẻ bị chảy máu cam, cha mẹ cần bình tĩnh thao tác theo các bước cơ bản sau đây:

 

Bước 1: Xác định bên mũi chảy máu

Trẻ nhỏ thường chảy máu cam một bên mũi, tuy nhiên, khi bị chảy máu, trẻ thường có phản ứng dụi mũi khiến khó phân biệt máu cam chảy ra từ bên nào. Vì vậy, khi phát hiện con bị chảy máu cam, tuyệt đối không để bé dụi mũi tiếp. Sau khi lau sạch mũi, hãy đặt đầu trẻ hơi cúi về phía trước để máu chảy ra, lúc này có thể nhận ra bên mũi nào chảy máu. Đồng thời, tư thế này khiến máu cam không chảy ngược về phía họng, gây nôn ói.

 

Bước 2: Cầm máu

Dùng ngón trỏ và ngón cái của bạn bóp chặt hai bên cánh mũi (phần chóp mũi mềm) của trẻ trong 10 phút, sau đó thả tay xem máu ngừng chảy chưa (có thể dùng đồng hồ để xem giờ cho chính xác).

Những lưu ý khi cầm máu cho trẻ:

• Không bóp phần xương sống mũi vì làm vậy không thể giúp cầm máu, cũng đừng ấn một bên cánh mũi, kể cả nếu chỉ chảy máu ở một phía.
• Đừng thả tay quá thường xuyên để kiểm tra xem máu ngừng chảy chưa, máu cần thời gian để tạo cục máu đông, thả tay quá sớm hoặc quá thường xuyên có thể khiến máu chảy kéo dài. Trong khi chờ đợi ba mẹ hãy cho trẻ đọc sách hay xem tivi.
• Có thể chườm lạnh hay đặt khăn mát lên vùng gốc mũi và má của trẻ hoặc cho trẻ ngậm một viên đá. Điều này giúp mạch máu ở mũi co lại, làm chậm quá trình chảy máu. Chỉ nên áp dụng biện pháp này nếu trẻ đồng ý phối hợp.
• Hướng dẫn trẻ nhổ máu tích tụ trong miệng vì nuốt máu có thể gây nôn.
• Cho trẻ uống chút nước mát để đỡ căng thẳng và tẩy bớt mùi máu trong miệng.

 

Bước 3: Chăm sóc sau chảy máu cam cho trẻ

Để trẻ nghỉ ngơi ở trạng thái tĩnh. Nếu máu cam vẫn tiếp tục chảy và bị chảy xuống cổ họng thì đặt trẻ nằm nghiêng cho máu cam chảy ra ngoài. Không được để trẻ nuốt máu này vì rất có thể trẻ sẽ bị ngộ độc, gây nôn mửa, đau bụng và khó chịu.

 

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Đưa trẻ đến các cơ sở tai mũi họng để được khám và xử trí kịp thời nếu:

 

• Các trường hợp chảy máu cam bất thường:

+ Không cầm máu sau khi áp dụng các biện pháp sơ cứu trong vòng 20 phút.

+ Chảy máu mũi tái đi tái lại nhiều lần.

+ Máu chảy nhanh hoặc mất nhiều máu (hơn một cốc đầy).

+ Cháy máu mũi đi kèm các vết tím bầm dập trên khắp cơ thể hoặc đi kèm chảy máu ở khu vực khác như xuất hiện máu trong phân, nước tiểu.

+ Cảm thấy người yếu, chóng mặt.

 

• Nguyên nhân chảy máu cam:

+ Chảy máu do chấn thương, vì vụ ngã hay bị đấm vào mặt.

+ Máu chảy xuống phần sau họng chứ không chảy ra phần trước mũi kể cả khi trẻ đã ngồi ngả đầu về phía trước. Trường hợp chảy máu sau này luôn cần đến sự trợ giúp của bác sĩ.

 

• Chảy máu cam do dùng thuốc/bệnh lý:

+ Chảy máu mũi khi dùng một loại thuốc mới.

+ Đang dùng thuốc chống đông máu.

+ Trẻ có bệnh toàn thân khác ảnh hưởng tới đông máu như bệnh gan, bệnh thận, bệnh hemophilia.

+ Mới trải qua hóa trị liệu.

 

 

Các biện pháp phòng ngừa chảy máu mũi trở lại

Một khi đã xuất hiện tình trạng chảy máu mũi trước, khu vực này sẽ nhạy cảm hơn nhiều và rất dễ chảy máu trở lại nếu niêm mạc mũi chưa bình phục hoàn toàn. Lúc này vòng xoắn luẩn quẩn sẽ tiếp tục. Từ chỗ vài tuần mới có một lần chảy máu cam, khi niêm mạc mũi bị tổn thương nặng dần, trẻ có thể bị 4-5 lần chảy máu liên tục. Hiện tượng chảy máu cam chỉ ngừng lại khi niêm mạc mũi bình phục. Vì vậy việc áp dụng các biện pháp ngăn ngừa chảy máu mũi trước là hết sức quan trọng.

 

• Cho trẻ nghỉ ngơi:

+ Tối thiểu trong vòng 2 giờ sau khi chảy máu cam (hoạt động nhẹ nhàng như đọc sách, vẽ tranh hay xem tivi).

+ Trong vòng 1 tuần, trẻ cần tránh các hoạt động mạnh hay các môn thể dục như chạy, tránh nhấc vật nặng.

 

• Chế độ ăn uống:

+ Nếu trẻ bị táo bón thì cho uống nhiều nước và tăng lượng chất xơ trong chế độ ăn. Nếu cần thì yêu cầu bác sĩ cho thuốc làm mềm phân để trẻ không phải rặn.

+ Cho trẻ ăn, uống các thực phẩm giàu vitamin C như trái cây tươi hoặc bổ sung vitamin C nếu nguyên nhân chảy máu cam là do thiếu vitamin C.

 

• Chế độ sinh hoạt:

+ Không cho trẻ uống đồ nóng, thức ăn nóng hay tắm nước nóng trong vòng 24 giờ sau khi chảy máu cam.

+ Không nên để trẻ ngồi quá lâu trong phòng điều hòa vì không khí khô sẽ dễ gây chảy máu cam. Nếu trẻ ngồi hoặc ngủ trong phòng điều hòa, nên sử dụng máy phun sương hoặc đặt một chậu nước nhỏ để cấp ẩm cho không khí trong phòng.

 

• Tránh chấn thương vùng vách ngăn mũi: Động viên trẻ không ngoáy mũi, day mũi hay xì mũi trong vòng 24 giờ (1 tuần nếu trẻ đã được ‘đốt’ điểm mạch), không nhét vật lạ vào trong mũi.

 

• Giữ cho niêm mạc mũi được ẩm bằng kem làm ẩm hoặc nước muối sinh lý: Có thể bôi một chút kem vaseline vào phần trước của vách ngăn mũi. Số lần bôi tùy vào từng trẻ. Nếu bé thường xuyên chảy máu mũi thì cần bôi 2 lần mỗi ngày cho tới khi không còn chảy máu cam trong vài ngày liên tục.

 

Nếu chảy máu cam dai dẳng, nên đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng.

 

 

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn