CHỦ ĐỘNG BẢO VỆ SỨC KHỎE TRƯỚC ẢNH HƯỞNG CỦA Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ

Từ đầu tháng 1/2025 đến nay, trên ứng dụng quan trắc không khí Air Visual đo được tại nhiều khu vực ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh có chất lượng không khí không lành mạnh. Đỉnh điểm khi nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội đạt 184.5 µg/m³, vượt ngưỡng nhiều lần theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

 

Ô nhiễm không khí nguy hiểm như thế nào?

Ô nhiễm không khí đang trở thành mối nguy hại lớn đến sức khỏe con người, đặc biệt là đường hô hấp. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 90% dân số thế giới hít thở không khí có mức ô nhiễm vượt quá giới hạn an toàn. Trong đó, hơn 60.000 người tử vong hàng năm do vấn đề ô nhiễm không khí ở Việt Nam. Các hạt mịn trong không khí bị ô nhiễm có thể xâm nhập sâu vào phổi và hệ thống tim mạch, gây ra các bệnh như đột quỵ, bệnh tim, ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp. 

 

 

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, 6 chất chính gây ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe người bao gồm:

• Oxit nitơ (NOx);
• Oxit lưu huỳnh (SOx);
• Cacbon monoxit (CO);
• Chì;
• Ozon tầng mặt đất;
• Các hạt vật chất khí quyển lơ lửng.

 

Trong số đó, các hạt bụi mịn với kích thước nhỏ hơn 2,5 micron (PM 2.5) đáng được chú ý nhất, vì chúng có khả năng xâm nhập sâu vào phổi, ảnh hưởng đến cả hệ hô hấp và hệ thống mạch máu. Tình trạng sức khỏe bị ảnh hưởng của con người có nghiêm trọng hay không sẽ tùy thuộc vào mức độ và thời gian tiếp xúc với không khí ô nhiễm.

 

Đáng báo động hơn, Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là nơi không khí bị ô nhiễm nặng nhất của cả nước với nồng độ bụi mịn PM2.5 luôn vượt ngưỡng cho phép. 

 

Tác động của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe đường hô hấp

• Bệnh hô hấp cấp tính: Hít phải không khí ô nhiễm có thể gây ra viêm phổi, viêm phế quản và viêm thanh quản.
• Bệnh hô hấp mạn tính: Thường xuyên tiếp xúc với không khí ô nhiễm dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen suyễn và ung thư phổi.
• Ngoài ra, việc tiếp xúc với chất ô nhiễm trong không khí cũng có thể gây tổn thương da, các bệnh về mắt, tác động đến hệ thần kinh, hệ miễn dịch.

 

Nhận biết ô nhiễm không khí

Chỉ số chất lượng không khí (AQI) cho biết mức độ ô nhiễm không khí và tác động đối với sức khỏe con người. Đây là thông tin mà mọi người nên quan tâm, vì không khí mà chúng ta hít thở mỗi ngày ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đặc biệt là với người già, trẻ em và những người mắc các bệnh về hô hấp hay tim mạch. Hiện nay, chúng ta có thể dễ dàng theo dõi chỉ số chất lượng không khí được cập nhật thường xuyên trên các trang thông tin điện tử của Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh/thành phố lớn.

 

AQI được tính theo thang điểm chia thành 6 mức để cảnh báo chất lượng không khí và mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe con người, cụ thể như sau:

 

Nhận biết ô nhiễm không khí theo thang điểm AQI

 

Khi chỉ số AQI nằm ở mức trung bình, từ 51 đến 100, người dân có thể sinh hoạt và tham gia các hoạt động ngoài trời mà không bị hạn chế. Tuy nhiên, với nhóm người nhạy cảm như trẻ nhỏ, người cao tuổi hay người mắc bệnh nền, nên giảm thời gian hoạt động ngoài trời, đặc biệt là tránh các hoạt động nặng và cần đeo khẩu trang đúng cách để giảm thiểu nguy cơ hít phải bụi mịn và các chất độc hại.

 

Khi chất lượng không khí kém đi, tương ứng với AQI từ 101 đến 150, người dân nên bắt đầu hạn chế hoạt động ngoài trời, đặc biệt tại những nơi ô nhiễm cao như các khu vực giao thông đông đúc, công trình xây dựng hay nhà máy công nghiệp. Những người nhạy cảm cần lưu ý hơn về việc bảo vệ sức khỏe, có thể vệ sinh mũi, súc họng bằng nước muối sinh lý sau khi ra ngoài để loại bỏ bụi bẩn. Nếu có các dấu hiệu như khó thở, ho hoặc sốt, cần đi khám ngay tại cơ sở y tế để được kiểm tra và xử lý kịp thời.

 

Khi AQI vượt qua mức 150 và không khí được đánh giá là xấu, tất cả mọi người, không riêng gì nhóm nhạy cảm, nên hạn chế ra ngoài để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe. Những hoạt động mạnh cần được thay thế bằng các hoạt động nhẹ nhàng hơn và ưu tiên thực hiện trong nhà. Việc đóng kín cửa sổ và cửa ra vào là cần thiết nếu không khí bên ngoài bị ô nhiễm nặng, đặc biệt với các gia đình sống gần đường phố hoặc khu công nghiệp.

 

Với mức rất xấu, khi AQI đạt từ 201 đến 300, người dân nên tránh ra ngoài hết mức có thể và chuyển tất cả các hoạt động ngoài trời vào trong nhà. Nếu bắt buộc phải ra ngoài, hãy sử dụng khẩu trang đạt chuẩn có khả năng ngăn ngừa bụi mịn. Đối với người nhạy cảm, việc tránh hoàn toàn các hoạt động ngoài trời là cần thiết. Theo dõi sức khỏe sát sao và đi khám ngay nếu xuất hiện triệu chứng bất thường.

 

Ở mức nguy hại nhất, khi AQI trên 300, không khí đã trở nên cực kỳ độc hại và mọi người nên tránh tất cả các hoạt động ngoài trời. Đặc biệt, nhóm người nhạy cảm không được ra ngoài để giảm tối đa rủi ro sức khỏe. Trong những tình huống này, nếu có bất kỳ biểu hiện nào như khó thở, đau ngực hay ho, cần đến ngay cơ sở y tế để được hỗ trợ.

 

Chỉ số chất lượng không khí (AQI) cho biết mức độ ô nhiễm không khí và tác động đối với sức khỏe con người. Đây là thông tin mà mọi người nên quan tâm, đặc biệt là với người già, trẻ em và những người mắc các bệnh về hô hấp hay tim mạch.

 

Chúng ta đều có thể góp phần bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình bằng cách thường xuyên theo dõi chỉ số chất lượng không khí hàng ngày, sử dụng khẩu trang đúng cách và tránh tiếp xúc với những khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao. Một môi trường trong lành không chỉ là mong muốn mà còn là trách nhiệm chung của tất cả mọi người. Vì vậy, hãy cùng chung tay giữ gìn bầu không khí sạch để bảo vệ sức khỏe cho chính mình và cộng đồng.

 

Chung tay bảo vệ môi trường và bảo vệ sức khỏe

• Giữ thông thoáng nơi ở, nơi làm việc (thường xuyên mở cửa, cửa sổ, dùng quạt hoặc hệ thống thông gió);
• Thường xuyên hút bụi, lau dọn nhà, làm sạch rèm cửa;
• Hạn chế nguồn phát sinh khí thải (không hút thuốc; hạn chế sử dụng bếp than, bếp củi...; thường xuyên tắm rửa, vệ sinh lông cho thú cưng);
• Tận dụng không gian phù hợp (tường rào, sân, sân thượng, ban công, giếng trời, khu vực gần cửa sổ…) để trồng các loại cây xanh, cây kiểng phù hợp;
• Sử dụng thiết bị lọc bụi, không khí khi cần thiết.

 

Phòng tránh ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe

• Thường xuyên tự theo dõi sức khỏe và thực hiện khám sức khỏe định kỳ.
• Đối với những người nhạy cảm với các chất ô nhiễm trong không khí (trẻ em, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh hô hấp, tim mạch, người cao tuổi):
• Nên tránh tiếp xúc với các nguồn phát thải chất ô nhiễm không khí từ phương tiện giao thông; các công trình xây dựng; khu vực đun nấu đốt nhiên liệu bằng than, củi, rơm rạ hoặc các khu vực có nguy cơ ô nhiễm không khí khác.
• Tránh các hoạt động thể dục mạnh khi ở nơi bị ô nhiễm không khí, khiến phải hít thở nhanh hơn hoặc sâu như đạp xe, chạy bộ...
• Trong thời điểm không khí bị ô nhiễm nếu xuất hiện các triệu chứng hoặc bệnh cấp tính như sốt, viêm mũi họng, viêm phổi phế quản, huyết áp, tim mạch… cần đến ngay các cơ sở y tế để khám, tư vấn và điều trị.
• Tăng cường dinh dưỡng nâng cao thể trạng và sức đề kháng.
• Nên chú ý giữ ấm cơ thể về mùa đông, tránh bị nhiễm lạnh đột ngột, nên vệ sinh mũi, súc họng sáng tối bằng nước muối sinh lý, đặc biệt sau khi ra đường.
• Người mắc các bệnh hô hấp, tim mạch cần tuân thủ và duy trì điều trị theo đơn của bác sĩ chuyên khoa. Nếu có dấu hiệu khó chịu, tăng nặng nên đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để khám, tư vấn và điều trị.
• Người già, người mắc các bệnh hô hấp, tim mạch cần tuân thủ việc khám sức khỏe định kỳ.

 

Trường hợp xuất hiện những triệu chứng dai dẳng như ho, khó thở, đau mắt, ngứa họng; người dân cần đi khám bác sĩ ngay, nhằm hạn chế tối đa nguy cơ mắc các bệnh hô hấp mạn tính khác hay khởi phát triệu chứng của một căn bệnh tim mạch.

 

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn có áp dụng Bảo hiểm y tế và Bảo hiểm sức khỏe.

Bệnh Viện Đa Khoa Quốc Tế Nam Sài Gòn